(poema)

Azəri xalqının mərd oğlu Dadaş Tahirovun xatirəsinə ithaf edirəm.

Söhbət düşdü davadan
Ey insanlar, insanlar.
Odla oynayanlara
Ürəyimdə sözüm var.
İstəyidir bəşərin
Sülh, Azadlıq və Əmək.
Hərb silinsin tarixdən
Xalqlar olsun qardaştək.
İyirmi il keçibdir
Şanlı zəfər günündən.
Faciəli anları
Düşünürəm hərdən mən.
Ürəklərin ağrısı
Təzələndi yenə də.
Qövr eylədi yaralar
Neçə-neçə sinədə.
Ey insanlar, eşidin,
Qulaq asın bircə an.
Gəlin xalqı qoruyaq
Qanlı vuruşmalardan.

***

Tarix boyu çox olmuş
Göz tikən bu torpağa.
Yadları heyran qoyan
Hər bağçaya, hər bağa.
Xam xəyala düşənlər
Öz başını itirmiş,
Vuruşa qoşa gələn
Yoldaşını itirmiş.
Napoleon da göz tikdi
Bu yerlərə bir zaman.
Ordusuz geri getdi
O, rus torpağından.
Düşmədi yad əllərə
Puşkin vəsf edən diyar.
Böyük rus xalqının
Şöhrəti var, şanı var.
Üç yüz illik xaniman
Devrildi xalq əlilə.
Yeni dünya yaratdıq
Çox oldu düşmənimiz.
Fəqət hər bir döyüşdən
Zəfərlərlə çıxdıq biz.
Məğlub etdik hünərlə
Denikini, Kolçağı.
Neçə azğın düşməni,
Neçə mənfur alçağı.
Əsir edib xalqları
Yaman qudurdu Hitler.
Günahsız insanların
Qəsdinə durdu Hitler.
Tarixin dərslərini
Sanki tamam unutdu.
Axırda ölkəmizə
Hücum yolunu tutdu.
İtirərək ağlını
Cəllad yamanca çaşdı.
O bir alabaş idi
Gəlib filə sataşdı.
Ordusunu, özünü
Məğlubedilməz saydı.
Faşizmi kim əzərdi
Xalqımız olmasaydı?
Ey insanlar, eşidin,
Qulaq asın bircə an.
Gəlin xalqı qoruyaq
Qanlı vuruşmalardan.

***

Bu gün zəfər günüdür,
Seyrə çıxdım Vətəni.
Onun gözəllikləri
Qoynuna aldı məni.
Neçə çöldən adlayıb,
Neçə çaydan keçdim mən.
Baş vuraraq Volqaya,
Göy Dunaydan keçdim mən.
Dost Ukrayna torpağı
Aldı məni qoynuna.
İndi qardaş diyarı
Girmişdir başqa dona.
Hər tərəfi bağça-bağ,
Hər yanı tarlalardır.
Baharda bu yerlərin
Özgə səfası vardır.
Əllərində gül-çiçək
İnsanlar dəstə-dəstə
Qalxırlar yavaş-yavaş
Yaşıl bir təpə üstə.
Çəmənliklər içində
İki qoşa məzar var.
Dörd yanına onların
Çiçək düzmüş insanlar.
Xatırlayır gələnlər
Keçən ağır anları.
Çiçəklərlə yad edir
Onlar qəhrəmanları.
Döşündə parlaq ulduz
Kimdir məğrur dayanan.
Məzar üstə baş əyib
Xəyala dalan insan?
Ah, deyəsən baxışlar,
Gözlər mənə tanışdır.
Qəlbim bu an hökm edir,
Tez ol onu danışdır.
Azərbaycan balası,
O, qafqaz övladıdır.
Əlifev familiyası,
Əjdər onun adıdır.
Keçibdir hərbin ağır
Alovundan, odundan.
Sadiq qalmış Vətənə
Ömrü boyu hər zaman.
O, çox həyəcanlıdır,
Çatılıbdır qaşları.
Burda qoşa uyuyur
Öz cəbhə qardaşları.
Bu anda söz onundur
Qələm götürürəm mən.
Söhbət edir aramla
Əjdər gördüklərindən:
– Mənimlə bir vuruşmuş
Bu iki qorxmaz qardaş.
Ukraynalı Savçenko,
Bir də azəri Dadaş.
Burda mərd şahinləri
Mən özüm dəfn etmişəm.
Yaddan qisas almaqçün
Berlinədək getmişəm.
Faciəli günləri
Biz üçlükdə görmüşük.
Bircə parça çörəyi
Birgə bölüşdürmüşük.
İgidliklə, mərdliklə
Onlar həlak oldular.
Doqquzu May günündə
Yenidən doğuldular.
– Davam edir sözünə,
Davam edir Əjdərim.
Gah da xəyala dalıb
Fikrə gedir Əgdərim.
– Sülhü şüar eyləyib
Ədaləti qoruduq.
Qanımızla qurulan
Bir dövləti qoruduq.
«Düşmənə ölüm» – deyib
Dərhal səfərbər olduq.
Böyük, kiçik hamımız
Mübariz əsgər olduq.
Dörd il qızıl qanımız
Töküldü səngərlərə.
Ölüm küləyi əsdəi
Neçə kəndə, şəhərə.
Qardaş xalqlar yurdumda
Çiyinp-çiyinə durdu.
Hər addımda düşmənə
Sağalmaz yara vurdu.
Qidamız Vətən eşqi,
Suyumuz arzu oldu.
«Bizimlədir qələbə» –
Qayəmizsə bu oldu.
Patiyanın adını
Qəlbimizdə yaşatdıq.
Gah havada vuruşduq,
Gah da səngərə yatdıq.
«Faşizmə ölüm» – jejik,
Bu oldu parolumuz.
İstəyimiz qələbə,
Azadlıqsa yolumuz.
Dörd bahar yola salıb
Dinclik, yuxu bilmədik.
Nə toy gördük, nə şənlik,
Nə ürəkdən gülmədik.
Çaldığımız qələbə
Zəfərli, çətin oldu.
Cəbhədə iradəmiz
Poladdan mətin oldu.
Böyük Lenin dühası
Qolumuza güc verdi.
Partiya bizlə birgə
Döyüşə sinə gərdi.
Düşmənə heç bir zaman
Arxa çevirmədik biz.
Vətənimiz eşqinə
Al boyandı sinəmiz.
Göylərdən başımıza
Od yağdı, od töküldü.
Bizdən biri öldüsə,
Düşməndən onu öldü.
Yadlar ərzəyə düşdü
Şahinlər şığıyanda.
Hər igid sadiq qaldı
Əzəl içdiyi anda.
– Əjdər susmur, danışır,
Hamı dinləyir onu.
Qalib gəlmiş əsgəri,
Azərbaycan oğlunu.
– Şanlı Azərbaycanım
Verdi min-min qəhrəman.
Onların igidliyi
Unudulmaz heç zaman.
Mərd Koroğlu nərəli
Babək cürətli xalqım.
Mehdi, Həzi hünərli
Gəray qüdrətli xalqım.

***

Aldı mühasirəyə
Yadlar Leninqradı.
Hitler xəyal etdi ki,
Odlar Leninqradı.
Doqquz yüz gün biz onu
Qanımızla qoruduq.
İnqilab beşiyini
Canımızla qoruduq.
Bu şəhər göylərində
Qanad çaldı Hüseynim.
Neçə xaçnişanlını
Vurub saldı Hüseynim.
Qafurum da qorudu
Qəhrəman Sevastopolu.
Canından əziz bildi
O hər an Sevastopolu.
Həsrət qaldıq sevincə,
Həsrət qaldıq biz toya.
Bu şən həyat yolunda
Öldü Oleq və Zoya.
Bitib tamamlanmadı
Şeiri Musa Cəlilin.
Bəslədi gecə-gündüz
Düşmənə qəlbində kin.
De indi kim tanımır
İsrafili, Nelsonu?
Doqquzu Mayda çatdı
Duşmən ömrünün sonu.
Biz nahaq qan tökmədik,
Biz Vətəni qoruduq.
İnqilabın barını,
Bir də şanı qoruduq.
Qoruduq ki, yurdumuz
Yad əllərə keçməsin.
Vətən bulaqlarından
Düşmənlər su içməsin.
Qoruduq ki, bəşəri
Çətin gündən qurtaraq.
Hitlerin tələsindən,
Qəm yükündən qurtaraq.
– Ona neçə göz dikilib,
Qalxıb-enir sinəsi.
Yarasımı ağrıyır,
Nədən titrəyir səsi?
Danış, doğma qardaşım,
Danış, dilinə qurban.
Kəpəzinə, Kürünə,
Doğma elinə qurban.
– Olduqca ağır keçdi
Döyüş imtahanımız.
Torpağın sinəsində
Qurumayıb qanımız.
Qana boyandı sular,
Qan ağladı gül-çiçək.
Matəm nəğməsi dedi,
Ötən quş, əsən külək.
Söylədikcə, dedikdə
Dərdim çoxalır mənim.
Hədəf oldu gülləyə
Neçə mərd həmvətənim.
Körpələrin naləsi
Hələ qulaqlardadır.
Anaların göz yaşı
Hələ yanaqlardadır.
Qəlbimizdə hələ də
Güllələrin izi var.
Əsirlərin üzündə
Sillələrin izi var.
Ölüm yayan bombalar
Dağıtdı evimizi.
Qapımızda nə qədər
İncitdi düşmən bizi.
Bəzən də tapdalandı
Eşqimiz, ismətimiz.
Ölüm, işgəncə oldu
Payımız, qismətimiz.
Günahsız məhv edildi
İyirmi milyon insan.
Tarix cavab istəyir
Faşist cəlladlarından.
Unutmaq mümkünmüdür
Heç o çətin anları.
Xalqım ağıllandırır
Yolunu azanları.
Əvəzsiz ki qalmadı
Tökdüyümüz qızıl qan.
Birə-on qisas aldıq
Qudurmuş yağılardan.
Qurbanlar bahasına
Yetişdi zəfər günü.
Qələbə şad eylədi
Bəşəri – yer üzünü.
Həqiqət qalib gəldi,
Susmadı haqqın səsi.
Puça çıxdı Hitlerin
Qanlı müharibəsi.
Reyxstaq üstündən
Faşist bayrağı endi.
Dünya şənlik eylədi,
Bütün aləm sevindi.
Əbədi endirildi
O xaçnişanlı bayraq.
Ölüm qorxusu verən
Qadalı, qanlı bayraq.
Berlin üstə sancıldı
Qalibiyyət bayrağı.
Ədalətin simvolu,
Sülh, səadət bayrağı.
Günəş də bərq vurdu ki,
Olsun əmin-amanlıq.
Dəxi qan ağlamasın
Qoy dünyada insanlıq.
Hər tərəfdən ucalan
Azadlıq cəngi oldu.
O alqış bizim üçün
Zəfər çələngi oldu.
– Nitqini qurtarsa da,
Köksü sözlə doludur.
Berlinədək uzanan
Onun cəbhə yoludur.
Ehtiramla baş əydim
Qoşa yatan qartala.
Əiyevdən ayrılıb
Yenidən düşdüm yola.
Ey insanlar, eşidin,
Qulaq asın bircə an.
Gəlin xalqı qoruyaq
Qanlı vuruşmalardan.
Seyr edirəm Vətəni
Dolanıb gəzə-gəzə.
Görün nələr bəxş edib
Dörd illik döyüş bizə.
Enlikürək bir igid
Qarşıma çıxır mənim.
Həyəcandan, qəzəbdən
Əsir bütün bədənim.
İtiribdir qılçasın
Qoruyarkən Vətəni.
Ondakı qəhrəmanlıq
Məftun eyləyir məni.
Baxın, onun ayağı
İndi ağacdan olub.
Məgər elə anadaq
Ağac qıçlı doğulub?
Bəzən ötür önümdən
Gözləri kor bir cavan.
Sönmüş o qara gözlər
Müharibə odundan.
Baxa bilmir dəxi o,
Bu gözəl təbiətə.
Gözlər şüşədən olub,
Dəhşətə bax, dəhşətə!
Gülüşünü görməyir
O öz doğma oğlunun.
Dərdi dənizlər qədər,
Dağlar qədərdi onun.
Hərdən də rastlaşıram
Qolları yox birilə.
Bir vaxt o nələr etmiş
Qüvvətli əllərilə.
Nəzərimi cəlb edir
Alicənab bu insan.
Fəxr edir xalq önündə
O şikəst olmağından.
– Qürurlu ol, əzizim,
Uca saxla başını.
Qorumusan Vətənin
Torpağını, daşını.
Gənclər tanyıram ki,
Ata üzü görməyib.
Gəlinlər var ölkəmdə,
Hələ də ər gözləyir.
Öz həyat yoldaşından
Yenə xəbər gözləyir.
Bacılar var doyunca
Görmədi qardaşını.
«Atam oğlu gəl» – deyə
Ağardıbdır başını.
Qızlar da var ağsaçlı,
Qocalmış toy görməmiş.
Nişanlandığı gənclə
Xoşbəxt ömür sürməmiş.
Neçə ana saxlayır
Oğlunun məktubunu.
Gecə-gündüz həsədlə
Öpüb yad edir onu.
Bu kədəri, bu qəmi
Çəkə bilməz hər ürək.
Dərd varmıdır dünyada
Deyin, mənim dərdim tək.
Ey insanlar, eşidin,
Qulaq asın bircə an.
Gəlin xalqı qoruyaq
Qanlı vuruşmalardan.

Ölkəmi qarış-qarış
Gəzib dolanıram mən.
Bir vaxt yanmış şəhərlər
Keçir gözüm önündən.
Yeni görkəm alar
Bu gün dəyişmiş onlar.
Nə dağılmış bir məktəb,
Nə də uçmuş bina var.
Tarmar olmuş evləri,
Sağaltmışıq, qurmuşuq.
Vətənin keşiyində
Sayıqlıqla durmuşuq.
İyirmi ildə yurdum
Dəyişmiş başdan-başa.
Hər guşəsi olubdur
İndi sanki tamaşa.
Dünyaya örnək olub,
Görün nələr yaratdıq.
Xəyallara sığmayan
Əfsanələr yaratdıq.
Əlimizlə dağıldı
Quşqonmayan qayalar.
Adımıza yazılmış
Neçə-neçə zəfər var.
Bir anadan doğulmuş
On beş doğma qardaşıq.
Dostluq dühası verir,
Vətənimə yaraşıq.
Şəhər saldıq özü də,
Təzə oldu adı tək.
Sülh eşqilə döyünür
Köksümüzdə bu ürək.
İndi bütün dünyada
Sönməz bir günəşik biz.
Göyün yeddi qatından
Eşidildi səsimiz.
Üstü gerbli vımpelim
Ayın sinəsindədir.
Deyin atom əsrində
Odla oynamaq nədir?
Elmimizin qüdrəti
Ərzin köksünü dəldi.
İgid kosmonavtlarım
Göyləri gəzdi gəldi.
Bu gün yeganə deyil,
Bir ordudur bax onlar.
Sabah hökmən Marsa da
Gedib çatacaq onlar.
Siz ey hərb düşkünləri,
Gəlin işdə yarışaq.
Dinc yanaşı yaşayıb,
Yüksəlişdə yarışaq.
Baharda yaranmışıq,
Onunla ekizik biz.
Şəfəqindən doğulduq.
Hər işdə iradəli,
Yenilməz, mətin olduq.
Ey insanlar, eşidin,
Qulaq asın bircə an.
Gəlin xalqı qoruyaq
Qanlı vuruşmalardan.

Doğulduq ki, yaşayıb,
Dünyanı dəyişdirək.
Doğulmadıq döyüşdə
Gülləyə sinə gərək.
Sarayları qurduq ki,
İçində yaşayaq biz.
Qurmadıq ki, atomla
Dağılsın evlərimiz.
Niyə məhv olsun insan?
Niyə uçsun binalar?
Hər abidə əməkdən
Qalmış bizə yadigar.
Dünyaya sülh istəyir
Yer üzü başdan-başa.
Dostlar, gəlin qoymayaq
Heç vaxt atom alışa.
Barıt iyi verməsin
Qoy nə hava, nə də su.
Hər zaman çiçək açsın
İnsanların arzusu.
Övladsız bir ananın,
Dərdinə şərik olmaq.
Hərdən də sevinc kimi
Axıb qəlblərə dolmaq.
Biləsiniz könlümü
Nə qədər sevindirir.
Sülh yolunda hər addım
Ürəyimi dindirir.
Tutub qandallayağın
Odla oynayanları.
Hərbə sürükləməsin
Qoy onlar insanları.
Qoy yer üzü bir daha
Müharibə görməsin.
Analar yas saxlayıb,
Ahlı ömür sürməsin.
İsitsin könülləri
Vahid arzu, xoş dilək.
Sülh hər yana nur saçsın,
Əbədi bir günəştək.
Azad qurub yaradaq
Xoş gələcək naminə.
Nə qədər şən yaşasaq,
Deyək ki, azdır yenə.
Yolumuzda mayakdır
Leninin əməlləri.
Kommunizmə aparır
O, bu doğma elləri.
Ey insanlar, eşidin,
Qulaq asın bircə an.
Gəlin xalqı qoruyaq
Qanlı vuruşmalardan!